24 Ιουνίου Γενέσιον του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

24 Ιουνίου Γενέσιον του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

Την ημέρα αυτή η Αγία μας εκκλησία εορτάζει το γενέσιο του ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννη. Ο πατέρας του Ζαχαρίας, ήταν ιερέας. Κάποια ημέρα την ώρα του θυμιάματος, είδε μέσα στο θυσιαστήριο άγγελο Κυρίου, ο οποίος του ανήγγειλε ότι θα αποκτούσε γιο τον οποίο θα ονόμαζε Ιωάννη. Ο Ζαχαρίας σκίρτησε από χαρά , αλλά δυσπιστούσε. Η γυναίκα του ήταν ηλικιωμένη και στείρα και άρα ήταν αδύνατο να κυοφορήσει. και αυτές τις αμφιβολίες τις εξέφρασε στον άγγελο ο οποίος του απάντησε ότι το παιδί θα γεννηθεί και εκείνος θα τιμωρηθεί για την απιστία του, παραμένοντας κωφάλαλος μέχρι να πραγματοποιηθεί η βουλή του Θεού. Πράγματι η γυναίκα του η Ελισάβετ συνέλαβε και μετά από εννέα μήνες γέννησε γιο. Οκτώ ημέρες μετά τη γέννηση κατά την περιτομή του παιδιού οι συγγενείς, θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του δηλ. Ζαχαρία. όμως ο Ζαχαρίας έγραψε επάνω στο πινακίδιο το όνομα Ιωάννης. Αμέσως λύθηκε η γλώσσα του και όλοι οι παριστάμενοι πλημμύρισαν χαρά κι ελπίδα, διότι κατάλαβαν ότι γεννήθηκε ο Πρόδρομος της παρουσίας του αναμενόμενου Μεσσία. Ο Ιωάννης δε διέθετε μόνο το χάρισμα της προφητείας, αλλά αξιώθηκε και τη μεγαλύτερη χαρά και τιμή. Βάπτισε το Μεσσία Χριστό, τον οποίο και ομολογούσε σ' όλη του τη ζωή.

Το έθιμο του Αϊ-Γιαννιού του Κλήδονα

Ο Κλήδονας είναι ένα έθιμο με καταγωγή στην αρχαία εποχή, που επικρατούσε η 'κληδόνα'. Κληδόνα σημαίνει πράξεις ή λέξεις τυχαίες και ασυνάρτητες, που ακούγονταν κατά τη διάρκεια μαντικών τελετών και στις οποίες αποδίδονταν προφητική σημασία. Στη νεοελληνική αντίληψη το έθιμο αυτό εξελίχθηκε σε μια όμορφη και ενδιαφέρουσα ιεροτελεστία, περισώζοντας τους ερωτικούς χρησμούς. Ο Κλήδονας ζωντανεύει τη μέρα του Αη-Γιαννιού, στις 24 Ιουνίου, που συμπίπτει με τη θερινή τροπή του ήλιου.


Χαλάστρα Θεσσαλονίκης το έθιμο του Αϊ-Γιαννιού του Κλήδονα
- Κάθε χρόνο ,το τελευταίο τριήμερο (Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή) του Ιουνίου ,αναβιώνει στη Χαλάστρα Θεσσαλονίκης το έθιμο της Τζαμάλας και του Αϊ-Γιαννιού του Κλήδονα. Η αναβίωση και αναπαράσταση του εθίμου ξεκινάει το απόγευμα του Σαββάτου. Στις γειτονιές του Δήμου Χαλάστρας ανάβουν οι φωτιές (Τζαμάλες) και με τη συνοδεία παραδοσιακών οργάνων (Κλαρίνο, Ζουρνάς κ.λ.π.) στήνεται χορός γύρω από τη φωτιές.

- Στη συνέχεια η ομάδες ξεκινούν για την κεντρική πλατεία ,κρατώντας αναμμένες δάδες , όπου και ξεκινά το κυρίως μέρος της αναπαράστασης του εθίμου. Μία αναπαράσταση που εξιστορεί πως οι ελεύθερες κοπέλες έπρεπε να πάρουν το αμίλητο νερό από τα πηγαδάκια της περιοχής , τα τραγούδια και τις ευχές προς τον Άι-Γιάννη τον Κλήδονα που συνόδευαν όλη αυτή την ιεροτελεστία και τέλος την προετοιμασία της φωτιάς (Τζαμάλας) από τον αρχηγό της οικογένειας.

- Μετά το τέλος της αναπαράστασης ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι γύρω από τη μεγάλη φωτιά (Τζαμάλα) που ανάβει στην πλατεία της Χαλάστρας. Την Παρασκευή και την Κυριακή υπάρχουν παραδοσιακές χορευτικές παραστάσεις υπό την αιγίδα του Κέντρου Νεότητας Χαλάστρας.

- Την Κυριακή μάλιστα υπάρχει και η γιορτή Μυδιού, όπου τοπικοί οστρακοπαραγωγοί μοιράζουν τοπικούς μεζέδες με βάση τα μύδια της περιοχής. Φέτος το έθιμο θα αναβιώσει 24 με 26 Ιουνίου 2005 με την ονομασία «ΓΙΟΡΤΕΣ ΒΑΡΔΑΡΗ 2005» και πραγματοποιείτε με την συμμετοχή του Χορευτικού Τμήματος του Κέντρου Νεότητας Χαλάστρας και τη βοήθεια του Προσκοπικού Ομίλου του Δήμου Χαλάστρας.


Κλήδονας και Σαρακατσάνοι ( Καλογιάννια )
- «Καλογιάννη» έλεγαν οι Σαρακατσάνοι τον Άη-Γιάννη τον Πρόδρομο γιατί βάπτιζε τους χριστιανούς και τον ίδιο τον Χριστό και προς τιμήν του «Καλογιάννια» ονόμασαν ένα είδος φυτού-λουλουδιού. Έτσι το απόγευμα της παραμονής της γιορτής, οι κοπέλες μάζευαν τα καλλογιάνια, τόσα κλαδιά όσα και τα μέλη της οικογένειας τους. Τα έταζαν ένα για τον καθένα και τα έδεναν αρμαθιά με κόκκινη κλωστή σε «χερούλες».

- Στην κάθε χερούλα έδεναν και ένα ασημικό ή δαχτυλίδι και όλα μαζί τα έβαζαν μέσα σε ένα κακκάβι, με νερό τόσο, όσο να βρέχονται όλα και να είναι δροσερά, το οποίο έβαζαν σε τέτοιο μέρος ώστε να το βλέπει ο ουρανός όλη νύχτα. Αυτό το κακκάβι σκέπαζαν με ένα μαντήλι από το εικονοστάσι που ήταν κόκκινο και σταμπωτό και αφού τελείωνε η διαδικασία τότε μία κοπέλα της οποίας ζούσαν και η μάνα και ο πατέρας, έπαιρνε το κακκάβι το έβαζε, πάνω στο κεφάλι της και ξεκινούσαν όλες μαζί για τη βρύση τραγουδώντας: «Κίνησα το δρόμο-δρόμο, το στενό το μονοπάτι.

- Βρίσκω μια μηλιά στη μέση κι άλλη μία παρακάτω ξάμωσα να πάρω μήλα και μαράθηκαν τα φύλλα μην το παίρνεις, μη το κρύβεις, μην το αγουρομαραγκιάζεις, τα ‘χει ο αφέντης μετρημένα κι η κυρά του φυλαγμένα». Το γλέντι δεν τελείωνε παρά μόνο τις πρώτες πρωινές ώρες, παλιότερα βέβαια κρατούσε σύμφωνα με τις μαρτυρίες δύο νύχτες και τρεις μέρες . Κάποτε όλα αυτά έφταναν στο τέλος, η κάθε μια έπρεπε να πάρει τα δικά της Καλογιάννια για να τα πετάξει και να δουν τι είδους μαντικές προγνώσεις θα μπορούσαν να κάνουν.

- Η κοπέλα με το κακκάβι τα σήκωνε για τελευταία φορά στο κεφάλι της άπλωνε το χέρι της έπαιρνε ένα στην τύχη και φώναζε: «Ποιανής είναι;» Τότε η κάτοχος που γνώριζε το δαχτυλίδι της έλεγε «Θκομ-θκομ». Αυτό ήταν το πιο σημαντικό γεγονός για την κοπέλα κατά τους Σαρακατσάνους, γιατί παντρευόταν πρώτη-πρώτη και θα ‘χε καλό γάμο.

Φωτιές Κλήδονα
- Στις 24 του μηνός τυχαίνει η ακμή του θέρους, οι θερινές αλλαγές του ήλιου, που είναι μια ση-μαντική, αλλά μερικές φορές κι επικίνδυνη αλλαγή του χρόνου, κυρίως για τους γεωργούς. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ορισμένες συνήθειες των αρχαίων, σχετικές με το θερινό ηλιοστάσιο, διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα.

- Μια τέτοια συνήθεια είναι κι οι φωτιές τ’ αϊ -Γιαννιού που άναβαν στους δρόμους, στις 24 Ιουνίου το βράδυ, και πηδούσαν πάνω απ’ αυτές. Το πήδημα πάνω από τις φλόγες ήταν για τους αρχαίους ένα έθιμο καθαρτήριο και «διαβατήριο». Μ’ αυτόν τον τρόπο καθαρίζονταν, με τη δύναμη της φωτιάς, κι έτσι, δυνατοί και καθαροί έμπαιναν στη νέα περίοδο που άρχιζε.