ΟΙ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ :

Σκοπός του Συλλόγου

Η φωτογραφία μου
Παράδοση είναι ...τo μελωδικό νανούρισμα της μάνας, οι θρύλοι του παππού ,τα κάλαντα, τα χελιδονίσματα, οι μαντινάδες,τα έθιμα ,οι χοροί και οι σκοποί που μας συντρόφευαν σε κάθε χαρά ,οι ενδυμασίες ,τα κεντήματα ,τα δίστιχα, τα παιχνίδια και όσα άλλα είναι μέρος της ζωής του τόπου μας. Κρατήστε περήφανα στις καρδιές σας ,αλώβητο αυτό το θησαυρό και παραδώστε τον στις επόμενες γενιές! Έτσι θα ακούμε τους παλμούς του τόπου μας ολοζώντανα και δεν θα σβήσει τίποτε στη χοάνη της παγκοσμιοποίησης! Η επίσημη ίδρυση του συλλόγου μας ως ανεξάρτητο σωματείο έγινε το 1998 με κύριο σκοπό και στόχο τη διατήρηση και τη διάδοση των χορών, των τραγουδιών και των παραδόσεων της Κέρκυρας και της υπόλοιπης Ελλάδας, καθώς επίσης και την προσέγγιση της νεολαίας απομακρύνοντάς την από τους κινδύνους της εποχής μας.

...ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΝ ΕΠΙΑΣΕ!

Ήταν τότε, πρίν από χρόνια, το παιδί άρρωστο. Η μάνα σαν είδε κι απόειδε πώς οι γιατροί δεν το γιάνανε, έβγαλε την ποδιά της, εύπρέπισε τον κότσο της, στέριωσε τη μαντήλα στο κεφάλι της. Απέ άναψε την καντήλα και παρακαλέθηκε.

Χριστέ μου, να γιάνει ό Στράτος μου! Σώσε τον, Παναγία μου! Τάμα σου κάνω, εννιάχρονος να πέσει για τη χάρη Σου στη θάλασσα, να βουτήξει ανήμερα τα Φώτα να πιάσει τον τίμιο Σταυρό Σου.
Απέ ή μάνα - ή καπετάνισσα- έβαλε σαράντα μέρες το εικόνισμα της Μεγαλόχαρης πάνω στην Αγία Τράπεζα. Έκανε και το σαρανταλείτουργο. Καί τώρα πού έγιανε το παιδί καί τώρα πού τα 'κλεισε πια τα εννιά του χρόνια, καιρός να γίνει καί το τάμα.
Τα φώτα ήταν αύριο...
Οι νοικοκυρές είχαν ασπρίσει αυλές, πρεβάζια, σκάλες, γλάστρες. Μύρισε το νησί πάστρα κι ασβέστη. Τα παιδιά ολημερίς είπαν τα κάλαντα. Τώρα πρίν καλοπέσει το σκοτάδι μαζεύτηκαν στα σπίτια τους. Απόμεινε έρημο το λιμάνι.
Τα καΐκια καλοπλυμένα, στολισμένα, γιορτινά με σημαίες λικνίζονται καθώς παίζει μαζί τους το ελαφρύ κυματάκι. Αναμμένα τα φωτάκια της πρύμνης καί της πλώρης ξενύχτησαν καθώς λαγοκοιμόταν το νησί.Ύπνος βαθύς δεν μπόραγε να πιάσει τους νησιώτες από την έγνοια του Σταυροϋ.
Γιατί το ξέρουνε άπ' τους πατέρες τους, κι αυτοί άπ' τους δικούς τους τους πατέρες: Καλότυχο το σπιτικό, καλότυχο καί το καΐκι ό καπετάνιος καί το τσούρμο καλότυχο αν δικός ήταν αυτός πού θα 'πιανε τον Σταυρό από τη θάλασσα αυτή τη μέρα!
Γιατί μεγάλη ή μέρα «των Θεοφανείων» για το νησί... Κατά τα μεσάνυχτα γύρισε ό καιρός. Ένας μανιασμένος μαΐστρος ήρθε καί σβούρηξε το νησί.Λυσσοκόπησε ό τόπος, αναστέναξε.
Ό Στρατής κάτω άπ' τη βελέντζα αφουγκράστηκε τον καιρό, το τριζοβόλημα του σπιτιού,τον βόγγο της θάλασσας. Το νησί δεν είναι απάνεμο. Το χτυπούν οι άγέρηδες. Μ' αυτούς τους ήχους μεγάλωσαν τα παιδιά του νησιού. Όπως καί τα γονικά τους. Ή φύτρα είναι μουσκεμένη στην αρμύρα. Άνεμοδαρμένη φύτρα, περήφανη.
Αφουγκράστηκε το παιδί καί φοβήθηκε. Ξέρει για το τάμα της μάνας του, για την τιμή καί για την ευλογία. Μα όσο να πεις, παιδί πράμα είναι, φοβάται. Καί με τούτον τον καιρό...
Αξημέρωτα πετάχτηκε επάνω. Έσπρωξε τα παντζούρια καί λιγοστό αχνό φως μπήκε στην κάμαρη. Ό καιρός είχε αγριέψει κι άλλο. Ή θάλασσα έβραζε, δερνότανε στους βράχους, καβαλούσε τα καΐκια, τις ψαρόβαρκες. Ή καπετάνισσα άναψε την καντήλα της,θύμιασε, έκανε τίς μετάνοιες της, ετοίμασε τις γιορτινές άλλαξιές. Καί τότε ακούστηκε ό πρώτος ήχος της καμπάνας. Στήν αρχή απόμακρος. Ήταν σαν ή καμπάνα να δοκίμαζε τη φωνή μα καί τη δύναμη της. Γλυκός σαν βραχνός ό πρώτος ήχος. Μετά θαρρείς ξεθάρρεψε. Καί άρχισαν παρέα να της κάνουν οι καμπάνες άπ' όλο το νησί. Να παραβγαίνουν σε φωνή, σε κάλεσμα, σε μελωδία. Σκεπάσαν έτσι τη βοή της θάλασσας. Το καταλάβανε τούτο το παιχνίδι τα κύματα κι αγρίεψαν. Μα οι καμπάνες δυνατότερα χτυπήσανε. Κι ό ουρανός χαμογέλασε καί σαν να μέρωσε λίγο...
Του καπετάνιου ό γιος, ό Στρατής, γονατιστός στην εκκλησιά παρακαλούσε: «Χριστέ μου, φέτος, μονάχα φέτος να τον πιάσω τον τιμημένο Σου Σταυρό». Κι ή καπετάνισσα -ή μάνα- το ϊδιο παρακάλαγε τον "Αη-Νικόλα. Έχει καί μία σφίξη στην καρδιά" τόσο μικρό παιδί δεν πέφτει τέτοια μέρα μέσ' στη θάλασσα! Πολύ φοβάται ή καπετάνισσα. Μα το 'χει τάμα! Έφτασε ή ώρα πού κατεβαίνουνε στη θάλασσα, να ρίξουν τον Σταυρό.

Μπροστά ό Δεσπότης, οι παπάδες, τα έξαπτέρυγα, μετά όλα τα τσούρμα, όλοι οί νησιώτες. Γιόμισε το νησί ψαλμωδία καί θυμίαμα.
Ή θάλασσα άναρριγάει από προσμονή. Να πέσει ό Σταυρός, να αγιάσει το νερό, να ημερέψει. Να πέσει ό Σταυρός! Έτοιμοι οί βουτηχτάδες κοιτάν στο στόμα τον Δεσπότη. Άπόσωστα, πρίν καλοπεί το «Εν Ιορδάνη» να πέσουν, να παλαίψουν για τη Χάρη του Χρίστου.
Σηκώνει ό Δεσπότης το χέρι του, στράφτει στο φως της μέρας ό Σταυρός. Μεγαλόπρεπα, με δυνατό τίναγμα πετάει ό Δεσπότης στο αφρισμένο κύμα τον Σταυρό. Σφυρίζουν τα καράβια, τρελλαίνονται οί καμπάνες καί τραγουδάνε, τραγουδάνε. Ό κόσμος μόλις πρόκανε κι είδε τα παλληκάρια πού χώθηκαν στη μανιασμένη θάλασσα κάτω άπ' τους αφρούς.
Προκάνει ή καπετάνισσα καί βλέπει τον Στρατή πρίν χαθεί κάτω από το κύμα. Σφίγγει το εικόνισμα -αυτό πού σαραντάμερο βλογήθηκε στην "Αγια Τράπεζα- στις χούφτες της, πού ίδρωσαν.
Άνασεμιά δεν παίρνει ό κόσμος. Να τα κεφάλια, σα να βγήκαν άπ' τη θάλασσα. Όχι, είναι να πάρουν μια ανάσα να κάνουνε πιο βαθιά βουτιά. Κι εκεί πού είχανε όλοι παγώσει από το κρύο, μα κι άπ' την αγωνία, ένα κεφάλι φάνηκε μέσα άπ' τους αφρούς. Ό Στρατής! Σταυροκοπήθηκε ή μάνα.
Το κεφάλι του παιδιού σκεπάσθηκε άπ' το κύμα. Το χέρι μόνο φαίνεται πού κρατάει τον Σταυρό. Παλεύει το καπετανόπουλο, ή θάλασσα θέλει να το αρπάξει, δύσκολο με το ένα χέρι να κολυμπήσει. Ώρες φανήκανε στην καπετάνισσα ότι περάσανε. Το φως λιγόστεψε άπ' τα μάτια της, στηρίζεται στον πιο μεγάλο γιο της. Σάν τα ξανάνοιξε τα βλέφαρα, τον είδε τον Στρατή της εκεί, πλάι στον Δέσποτα να του δίνει τον Σταυρό. Μετά να κάνει μια βαθιά μετάνοια καί πρώτος να τον ασπάζεται.
Ξανασφυρίζουν τα καράβια, οί καμπάνες δεν σταμάτησαν στιγμή. «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε», ψέλνει το νησί ολόκληρο. Κι ό Στρατής, το μικρό καπετανόπουλο, νοιώθει πώς μπλέχτηκε ή αρμύρα με το δάκρυ του καί βιάζεται για να μη το δει κανείς, να ξανακάνει μια μετάνοια. 
Διαβάστε περισσότερα »"...ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΝ ΕΠΙΑΣΕ!"

Έθιμα και λαυτρευτικές παραδόσεις Θεοφανίων – Η φυγή των καλικάντζαρων

Ως κύρια έθιμα (ελληνικά) των Θεοφανίων θεωρούνται τα... Κάλαντα Φώτων που λένε τα παιδιά τη παραμονή της εορτής. Από τα κάλαντα αυτά μόνο το «κάλαντο» που λέγεται στη Πάτμο θεωρείται εξ ολοκλήρου θεολογικό απαλλαγμένο από κάθε άλλη επιρροή. Αυτό αρχίζει με τη δημιουργία του κόσμου και φθάνοντας την ημέρα που ο Θεός όρισε τα ύδατα συνεχίζει με το προπατορικό αμάρτημα της Εύας και αμέσως μετά αναγγέλλει τη Βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό με μόνιμη επωδό των στίχων το «Καλή σου μέρα Αφέντη με την Κυρά».

H ανέλκυση του Σταυρού (το “πιάσιμο του Σταυρού”) από κολυμβητές, τους Βουτηχτάδες. Αυτός που πιάνει το Σταυρό αφού πρώτα το φιλήσει το περιφέρει στις οικίες και λαμβάνει πλούσια δώρα. Χαρακτηριστική απόδοση του εθίμου αυτού έχει γίνει και από τον ελληνικό κινηματογράφο στη ταινία “Μανταλένα” (έστω και κωμικοτραγικά), που γυρίστηκε στην Αντίπαρο, όπου πρωταγωνιστές των βασικών ρόλων ήταν ο Παντελής Ζερβός (ως ιερέας) και η Αλίκη Βουγιουκλάκη (ως βουτηχτής).

O Αγιασμός των οικιών από τους ιερείς,

Tο “Πλύσιμο” των εικόνων (Δείτε παρακάτω Λαογραφία) και

O χορός των καλικάντζαρων.

Λατρευτικές παραδόσεις Θεοφανίων – Φυγή καλικάντζαρων

Η εορτή των Θεοφανίων περικλείει και πολλές εκδηλώσεις που αποτελούν διαιώνιση αρχαίων (ελληνικών) εθίμων. Στην αντίληψη του Ελληνικού λαού τα Θεοφάνια είναι «Μεγάλη γιορτή Θεότρομη». Για μερικές μάλιστα περιφέρειες της Μακεδονίας (Δυτικής) αποτελούν τη μεγαλύτερη γιορτή του έτους και κάθε καινούργιο ρούχο το «πρωτοφορούν στα Φώτα για να φωτιστεί».

Αλλά και κατά τη δογματική η Βάπτιση του Χριστού συμβολίζει τη παλιγγενεσία του ανθρώπου έχοντας έτσι μεγάλη σημασία, γι΄ αυτό και μέχρι το Δ΄ αιώνα οι χριστιανοί γιόρταζαν Πρωτοχρονιά στη Βάπτιση του Χριστού στις 6 Ιανουαρίου.

Βασική τελετουργία των Θεοφανίων είναι ο «αγιασμός των υδάτων» με τη κατάδυση του Σταυρού κατά μίμηση της Βάπτισης του Θεανθρώπου. Στην ελληνική εθιμολογία όμως, ο εν λόγω Αγιασμός έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων. Η τελευταία δε αυτή έννοια δεν είναι ασφαλώς αυστηρά χριστιανική, αλλά έχει ρίζες στην αρχαία λατρεία. Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά (στις μέρες αυτές) τη παραμονή των Θεοφανίων που λέγεται «μικρός αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση». Με τη πρωτάγιαση ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών. Η πρωτάγιαση είναι και το αποτελεσματικό μέσο με το οποίο τρέπονται σε άγρια φυγή οι καλικάντζαροι εκτός από το άναμμα μιας μεγάλης υπαίθριας φωτιάς.

Ο Μεγάλος όμως Αγιασμός γίνεται ανήμερα των Θεοφανίων εντός των Εκκλησιών σε ειδική εξέδρα στολισμένη επί της οποίας φέρεται μέγα σκεύος γεμάτου ύδατος. Στη συνέχεια γίνεται η κατάδυση του Σταυρού στη Θάλασσα ή σε γειτονικό ποταμό ή λίμνη ή και στην ανάγκη σε δεξαμενή (όπως στην Αθήνα). Η κατάδυση του Σταυρού, κατά τη λαϊκή πίστη δίνει στο νερό καθαρτικές και εξυγιαντικές ικανότητες. Οι κάτοικοι πολλών περιοχών μετά τη κατάδυση τρέχουν στις παραλίες της θάλασσας ή στις όχθες ποταμών ή λιμνών και πλένουν τα αγροτικά τους εργαλεία ακόμη και εικονίσματα. Κατά τη κοινή λαϊκή δοξασία ακόμη και τα εικονίσματα με το πέρασμα του χρόνου χάνουν την αρχική δύναμη και αξία τους που την αποκτούν όμως εκ νέου από το αγιασμένο νερό.

Αυτή ακριβώς η διαδικασία δεν αποτελεί παρά μόνο ακριβώς πιστή επιβίωση των αρχαίων δοξασιών. Οι αρχαίοι π.χ. Αθηναίοι είχαν τη τελετή (διαδικασία) των γνωστών «Πλυντηρίων» όπως την αποκαλούσαν κατά την οποία μετέφεραν «εν πομπή» στην ακτή του Φαλήρου το άγαλμα της Αθηνάς. Εκεί το έπλεναν με θαλασσινό νερό για να το καθαρίσουν από ρίπους και να ανανεωθούν οι ιερές δυνάμεις του αγάλματος.

Σήμερα οι γυναίκες πολλών περιοχών επαναλαμβάνουν αυτό το αρχαίο έθιμο το πλύσιμο των εικόνων συνδυαζόμενο όμως και με άλλες πράξεις της μεσαιωνικής και αρχαίας μαγείας. Όπως στη Πλάκα της Μυτιλήνης που την ώρα που βουτούν οι βουτηχτάδες να πιάσουν τον Σταυρό οι γυναίκες την ίδια στιγμή «παίρνουν με μια κρατούνα (= νεροκολοκύθα) νερό από 40 κύματα κι έπειτα με βαμβάκι που βουτούν σ΄ αυτό καθαρίζουν τα εικονίσματα χωρίς να μιλούν σε όλη αυτή τη διαδικασία («άλαλο νερό») και στη συνέχεια το νερό το ρίχνουν σε μέρος που δεν πατιέται (σε χωνευτήρι της εκκλησίας)».

news.travelling.gr
Διαβάστε περισσότερα »"Έθιμα και λαυτρευτικές παραδόσεις Θεοφανίων – Η φυγή των καλικάντζαρων"