Μήνας Αύγουστος

Ο Αύγουστος είναι ο 8ος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό ημερολόγιο.  Ονομάστηκε έτσι από την λατινική λέξη Augeo, που σημαίνει αύξω, αυξάνω.  Άλλωστε, κατά τη διάρκεια του Αυγούστου αυξάνουν και ωριμάζουν τα σταφύλια και τα σύκα, βασικές τροφές κατά την αρχαιότητα.   Κάποιοι αποδίδουν την ονομασία του και στη λέξη augur, που σημαίνει οιωνοσκόπος, αφού μέχρι και σήμερα, τον μήνα Αύγουστο αρκετοί είναι αυτοί που «διαβάζουν τα σημάδια» είτε για να προβλέψουν τον καιρό είτε τα μελλούμενα.  Σύμφωνα με άλλες πηγές, το 27 π.Χ. η ρωμαϊκή Σύγκλητος, για να τιμήσει τον Οκταβιανό που είχε απλώσει την αυτοκρατορία σε Ανατολή και Δύση, τον ονόμασε Αύγουστο.  Έτσι Augustus άρχισε να σημαίνει ακόμα σεβαστός και ιερότατος.  Στην Αττική, πριν την υιοθέτηση του ρωμαϊκού ημερολογίου, ο μήνας ονομαζόταν Μεταγειτνιών, διότι στα τέλη του, μετά τις 15, γίνονταν οι μετακομίσεις απ' τη μια γειτονιά στην άλλη.  Τότε εορτάζονταν τα «Μεταγείτνια», η εορτή των γειτόνων ή «Μετοίκια».
Στη λαϊκή μας παράδοση, ο Αύγουστος λέγεται, Δριμάρης, από τη λέξη δρίμες που ήταν οι έξι πρώτες μέρες του Αυγούστου που κατά τη λαϊκή δοξασία είναι δυσοίωνες, Πενταφάς, λόγω της αφθονίας των καρπών, Καλός Μήνας, Παχομύγης, γιατί είναι παχιές οι μύγες, Συκολόγος, γιατί ωριμάζουν τα σύκα, Μετοίκης.
Πολλές είναι η παροιμίες του λαού με τις οποίες φανερώνονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Αυγούστου, η αφθονία των γεωργικών προϊόντων, οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν, οι αγροτικές εργασίες. 

Δικαιολογημένα λοιπόν τον αποκαλούν και «ο Μήνας που τρέφει τους έντεκα»:
•    Αύγουστε καλέ μου μήνα, να’ σουν δυο φορές το χρόνο
•    Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι
•    Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ' το νερό τα Αυγούστου
•    Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο
•    Τ' Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια
•    Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ' Αυγούστου το φεγγάρι
•    Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα
•    Τ' Αυγούστου οι δρίμες στα πανιά και του Μαρτίου στα ξύλα
•    Επλάκωσεν ο Αύγουστος, η άκρια του χειμώνα
•    Μακάρι σαν τον Αύγουστο να’ ταν οι μήνες όλοι
•    Ο Αύγουστος και ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα
•    Ήρθε ο Αύγουστος, πάρε την κάπα σου
•    Καλή λαβιά τον Αύγουστο και γέννα τον Γενάρη
•    Το Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα
•    Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος
•    Να 'σαι καλά τον Αύγουστο που’ ναι παχιές οι μύγες
•    Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά σιτάρι
•    Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι
•    Αυγουστοοικοδέσποινα‚ καλαντογυρεύτρα (η σπάταλη νοικοκυρά τον Αύγουστο, τα Χριστούγεννα ζητιανεύει)

Εκδηλώσεις – Γιορτές Αυγούστου

Ο Αύγουστος είναι ένας από τους μήνες του χρόνου με πολλές θρησκευτικές γιορτές, οι οποίες συνδέονται με τοπικά λαϊκά πανηγύρια, πολιτιστικές εκδηλώσεις και τοπικά έθιμα.  Ο Αύγουστος είναι φυσικά γνωστότερος για τον «δεκαπενταύγουστό» του, το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα πριν από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.  Η Παναγία είναι το ιερό εκείνο πρόσωπο που ο λαός μας τιμά και σέβεται περισσότερο από κάθε άλλο.  Αμέτρητες φαίνεται να είναι οι προσωνυμίες που αποδίδονται στο πρόσωπό της: Ελεούσα, Μεγαλόχαρη και Φανερωμένη, Χρυσοσπηλιώτισσα, Παντάνασσα και Κεχαριτωμένη, Παναγιά η Γιάτρισσα, η Θαλασσινή  είναι μερικές μόνο από τις χαρακτηριστικές δοξασιολογίες που αποδίδει στην Παναγία ο λαός μας που τιμά την μνήμη της Κοίμησής της με νηστεία και παρακλήσεις δύο εβδομάδων.  Ανήμερα, όμως, στη γιορτή της, καθώς και στα εννιάμερά της στις 23 Αυγούστου, γίνονται γιορτές και πανηγύρια παντού.  Στην εκκλησία της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής που βρίσκεται στην Παροικιά της Πάρου, κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, εορτάζεται η γιορτή της Παναγίας με μεγάλη κατάνυξη και θρησκευτικότητα. Στις 15 Αυγούστου, γιορτάζεται στην εκκλησία της Ευαγγελίστριας η Κοίμηση της Θεοτόκου, η Επέτειος τορπιλισμού της Έλλης και η ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων.  Άλλες γνωστές γιορτές είναι της Παναγίας Σουμελά (στο όρος Μελά), της Παναγίας φιδούσας στη Κεφαλλονιά, όπου το διάστημα από 6-16 Αυγούστου, εμφανίζονται και κυκλοφορούν στις εικόνες των ναών των δυο χωριών, μικρά ακίνδυνα φίδια που φέρουν σταυρό στα κεφάλια τους.  Στις 23 Αυγούστου γιορτάζουν επίσης αρκετά μοναστήρια όπως αυτό της Παναγιάς Ξενίας στον Αλμυρό και το Μοναστήρι της Παναγιάς της Προυσσιώτισας στο Καρπενήσι.

Η Μεταμόρφώση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου είναι επίσης μια θρησκευτική γιορτή συνδεδεμένη με λαϊκές παραδόσεις και έθιμα.  Στο παρελθόν αλλά και στις μέρες μας με ζωντανό παράδειγμα το εκκλησάκι του Σωτήρος στο Κεραμίδι του Πηλίου, κομίζονται στο ναό μεγάλα κοφίνια γεμάτα με σταφύλια για ευλόγηση, ώστε να ωριμάσουν και τα υπόλοιπα στους αμπελώνες.  Ήταν πολύ σημαντική ημέρα αυτή για τους προγόνους μας διότι όλοι σχεδόν είχαν να κάνουν με την αμπελουργία.  Αξίζει να γνωρίζουμε ότι στη λαϊκή μας μνήμη θεωρούνταν μεγάλη κακοτυχιά να φάει κάποιος σταφύλι πριν από τις 6 Αυγούστου, προτού δηλαδή ευλογηθούν από την εκκλησία.

Η Γιορτή του Αγ. Γεράσιμου στις 16 Αυγούστου.  Ανήμερα του Αγ. Γεράσιμου πραγματοποιείται μεγάλη γιορτή στην Κεφαλονιά. Εκατοντάδες πιστοί πηγαίνουν στο ναό για να προσκυνήσουν και να παρακολουθήσουν την λειτουργία που ξεκινά το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας.  Ορισμένοι από αυτούς παραμένουν εκεί τη νύχτα για να εκπληρώσουν το τάμα τους. Οι τολμηροί επισκέπτονται το ασκητήριο του Αγίου, το οποίο βρίσκεται σε αρκετά δυσπρόσιτο σημείο.  Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 11 Αυγούστου πραγματοποιείται περιφορά του λειψάνου του Αγίου Γεράσιμου στο Αργοστόλι, η οποία έχει συνδεθεί στη συνείδηση των ντόπιων με την επέτειο της καταστροφής της πόλης από το σεισμό του 1953.

Η Γιορτή του Αγίου Φανουρίου στις 27 Αυγούστου γιορτάζεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδος.  Η παρήχηση του ονόματός του με το φαίνω: φανερώνω τον έκανε εξαιρετικά δημοφιλή για την φανέρωση χαμένων ανθρώπων, ζώων ή πραγμάτων.  Η μεγάλη τιμή που τρέφουν οι χριστιανοί στον Άγιο Φανούριο, έγινε αιτία να δημιουργηθεί στο λαό το παραδοσιακό έθιμο της πίτας του Αγίου ή καλύτερα της φανουρόπιτας.  Η πίτα συνήθως είναι μικρή και στρογγυλή και γίνεται από καθαρό αλεύρι, ζάχαρη, κανέλλα, λάδι κι αφού όλα αυτά τα υλικά ανακατευθούν, ζυμώνονται, μπαίνουν σε στρογγυλή φόρμα και η πίττα ψήνεται σε μέτρια θερμοκρασία στο φούρνο.  Η πίτα γίνεται για να φανερώσει ο Άγιος σε κάποιον ένα χαμένο αντικείμενο, κάποια δουλειά αν ένας είναι άνεργος, κάποια χαμένη υπόθεση, την υγειά σε κάποιο άρρωστο και άλλα παρόμοια.