Από που προέρχονται οι λέξεις Τσολιάς, Τσαρούχια,

25 ΜΑΡΤΊΟΥ 2011

Από που προέρχονται οι λέξεις Τσολιάς, Τσαρούχια,

Φέσι, Γιαταγάνι και Καριοφίλι;

Τι σημαίνουν οι λέξεις τσολιάς, καριοφίλι,

τσαρούχια, φέσι, γιαταγάνι, εύζωνος...

Τσολιάς: Προέρχεται από το τουρκικό çul (< αραβικό cull)

και σημαίνει το “κουρέλι”, “το παλιόρουχο”.

Κατά το λεξικό του Μπαμπινιώτη: “φαίνεται ότι η λέξη είχε

αποδοθεί μειωτικά στους κλέφτες και τους αρματολούς

(από τους Τούρκους) επειδή η φουστανέλα ήταν ραμμένη από

πολλά μικρά κομμάτια υφάσματος). Η λέξη τσολιάς είναι ομόρριζη

με τη λέξη τσόλι και τσούλι.

Ο κουρελής, αλλά τιμημένος τσολιάς, έπρεπε να αποκτήσει

μία “καθώς πρέπει” ονομασία για

αυτό κατά το 1868 ανασύρθηκε η ομηρική λέξη «Εύζωνος«.

Στην αρχαιότητα η λέξη αυτή προσδιόριζε

είτε την κομψή γυναικά (με λεπτή μέση), είτε τον ελαφριά

οπλισμένο στρατιώτη. Το 1868 ιδρύθηκε

για πρώτη φορά η προεδρική φρουρά και τότε

πρωτοπαρουσιαστηκαν τα τάγματα των ευζώνων

με την παραδοσιακή στολή. Την τιμημένη αυτή στολή

φορούσαν και τα ένδοξα Τάγματα των Ευζώνων

μας σε όλους του πολέμους του σύγχρονου Ελληνικού κράτους

(δυστυχώς τη φορούσαν και οι προδότες

γερμανοτσολιάδες, κατά την Γερμανική κατοχή).

Σήμερα μόνον οι άνδρες της Προεδρικής Φρουράς,

φέρουν υπερήφανα την ίδια στολή.

Η λέξη τσαρούχια είναι και αυτή τουρκικής

προέλευσης < çaruk και προσδιόριζε το σανδάλι με την πέτσινη σόλα.

Στην πραγματικότητα το τούρκικο “Charoq” ήταν σανδάλι με δερμάτινη

σόλα και μακριά λουριά , τα οποία δένοντανστο πόδι μέχρι το γόνατο.

Το γιαταγάνι ήταν είδος σπαθιού, Συγκεκριμένα ήταν το πλατύ και κυρτό σπαθί των

Οθωμανών, κυριολεκτικά σημαίνει: «αυτό που σε ξαπλώνει, ή σε κοιμίζει» .

Αντίθετα με ότι πιστεύουν οι περισσότεροι το Φέσι δεν είναι Τουρκικής προέλευσης.

Η πρέλευση του είναι από την πόλη Φες (εξ ου και το όνομα) ή Φεζ

(αραβ. فاس Fās, γαλλ. Fès) του Μαρόκου.

Μέχρι το 19ο αιώνα, η πόλη Φες ήταν η μοναδική πηγή για τα παραδοσιακά καπέλα

με το ιδιαίτερο κόκκινο χρώμα. Στην Τουρκία η χρήση του φεσιού απαγορεύτηκε το 1925.

Ο ίδιος, ο Ατατούρκ, χαρακτήρισε το φέσι ως “παρακμιακό” και το κατήγγειλε ως

“κάλυμμα της κεφαλής των Ελλήνων”.

Η λέξη καριοφίλι, αντίθετα, είναι, μάλλον, Ιταλική. Στις αρχές του 1800 τα

καλασνικοφ της εποχής ήταν τα φημισμένα όπλα της Ιταλικής

εταιρείας “Carlo e Figli” (: Κάρλο και υιοί). Αυτό το “Κάρλο ε φίλιοι”, οι Έλληνες

το πρόφεραν ως καριοφίλι και έτσι και έμεινε στο ελληνικό λεξιλόγιο

και υμνήθηκε από τη Δημοτική και Λόγια ποίηση.

24grammata.gr

24grammata.gr

Διαβάστε περισσότερα »" "

Στείλτε ένα ΒΙΒΛΙΟ, ακόμα και απ΄ αυτά που έχετε ήδη διαβάσει, στο ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ

Προστέθηκε από 24grammata

Γράψτε στην πρώτη σελίδα του την αφιέρωση σας ή το μήνυμα σας και στείλτε το με ένα απλό γραμματόσημο(κόστος γραμματ. από 1,90 έως 2,12ευρώ)

στοιχεία παραλήπτη: Δημοτικό Σχολείο Καστελορίζου ΤΚ85111 (συμμετοχή στην εκστρατεία του 24grammata.com )

Εκστρατεία κοινωνικής εγρήγορσης του 24grammata.com
γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Το Καστελόριζο είναι μακριά, γιατί ποτέ δε μάθαμε που, ακριβώς, βρίσκεται (απέχει 5 ώρες, ακτοπλοϊκώς, από τη Ρόδο).
Ήταν πάντα στο υποσυνείδητο του Έλληνα ως η δυσμενής μετάθεση, ή ο τόπος τιμωρίας για τον ατίθασο Δημόσιο Λειτουργό.
Και ξαφνικά… ξαφνικά μπήκε στη ζωή μας.
Αλλά όχι ως ευλογημένος ελληνικός τόπος που περιμένει τα παιδιά του για να τα ταΐσει και να τα ποτίσει από τη γη του.
Τώρα οι απανταχού ρήτορες και ρητορίσκοι μιλάνε για “λεκάνες Μεσογείου”, για “κοιτάσματα”, για “γεωπολιτική αξία”, για “πλούτο”, για “αρπαχτές” και για “κονόμα”
Τώρα κινδυνεύει, πραγματικά, το Καστελόριζο!!!

Αυτό φοβηθήκαμε και για αυτό στα 24grammata.com αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε ένα μοναδικό αφιέρωμα 46 άρθρων σε 4 γλώσσες. Συγκεντρώσαμε, για πρώτη φορά, την ιστορία και τον πολιτισμό αυτού του νησιού στις 4 πρώτες σελίδες του 24grammata.com. Με τη συγκέντρωση όλου του υλικού το αφιέρωμα θα κυκλοφορήσει με τη μορφή free e-book.
Το Καστελόριζο έχει προβλήματα, που δεν μπορούν να περιμένουν.
Το μεγαλύτερο, ίσως, πρόβλημα του είναι η δική μας άγνοια, η επιπολαιότητα και ο δικός μας Μακάριος ύπνος
Γνωρίστε το Καστελόριζο, πριν να ρητορεύσετε για τη “γεωστρατηγική σημασία του στην παγκόσμια οικονομία…”
Πάρτε από το χέρι το παιδί σας και δείξτε του στο χάρτη που βρίσκεται το Καστελόριζο (δεν είναι δυο λεπτά από τη Ρόδο. Είναι 5 ώρες ακτοπλοϊκώς και 30 λεπτά αεροπορικώς από τη Ρόδο). Βοηθήστε τον να συνειδητοποιήσει ότι τα σύνορα δε χαράζονται με τις χιλιομετρικές αποστάσεις, αλλά με τις Καρδιές των ανθρώπων που τα κατοικούν και από το Φρόνημα αυτών που τους στηρίζουν

Διαλέξτε από τη βιβλιοθήκη σας ένα οποιοδήποτε βιβλίο που έχετε διαβάσει (Παιδικό, Σχολικό, Λογοτεχνικό, Λεξικά, Επιστημών).
Εάν δε θέλετε να αποχωριστείτε τα βιβλία σας είναι αυτονόητο ότι μπορείτε να αγοράσετε από οπουδήποτε ένα βιβλίο
Για βιβλία που ζυγίζουν μέχρι 350 γραμμάρια το κόστος γραμματοσήμου είναι 1,90 ευρώ (συστημένο: 3,77) και μέχρι 500γρ. το κόστος είναι 2,12 ευρώ (συστημένο 3,19) Τιμοκατάλογος των ΕΛΤΑ, εδώ
Για ιδιωτική ταχυμεταφορά (παραλαβή από το σπίτι σας, περίπου 15,50 ευρώ για φάκελο ή δέμα έως 2 κιλών)

Διαβάστε ορισμένα από τα 46 άρθρα του αφιερώματος και μετά, αν το επιθυμείτε, δηλώστε το παρόν στην παρακάτω εκστρατεία του 24grammata.com:

Διαβάστε περισσότερα »"Στείλτε ένα ΒΙΒΛΙΟ, ακόμα και απ΄ αυτά που έχετε ήδη διαβάσει, στο ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ"

Τα πιο παράξενα έθιμα

Τα πιο παράξενα έθιμα της πατρίδας μας

Τσιμπούσι πάνω στα μνήματα…

Συνήθως τα γλέντια τα έχουμε συνηθίσει με ανθρώπους ζωντανούς, χορούς, φαγοπότια και πολύ μουσική. Στο Ηράκλειο της … Κρήτης όμως οι απίστευτοι σε όλα τους Κρητικοί έχουν βαλθεί να μας κάνουν να ξεχάσουμε ότι ξέρουμε… Έτσι από την Μεγάλη Παρασκευή ξεκινάνε τις προετοιμασίες για να δειπνήσουν την Δευτέρα του Πάσχα με τα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν φύγει από την ζωή!!! Ναι καλά διαβάζετε
. Την Δευτέρα του Πάσχα με φαί και κρασί, ενώ έχει προηγηθεί καθαρισμός και καλλωπισμός του χώρου, συγγενείς και φίλοι των αποβιώσαντων, πηγαίνουνε στο κοιμητήριο της περιοχής και γευματίζουν με παραδοσιακά γλυκά και φαγητά ανταλλάσοντας ευχές. Με αυτό τον τρόπο όπως λένε οι συγγενείς τιμούν την μνήμη τους, τους μακαρίζουνε και κυρίως διαδίδουν το αναστάσιμο μήνυμα των ημερών…

Το… τάϊσμα της βρύσης

Συνήθως ταΐζουμε τα μικρά παιδιά, τα ζώα, τους εαυτούς μας… Αλλά να ταΐζουμε και τις βρύσες αυτό είναι από τα άγραφα… Κι όμως. Σε πολλά μέρη της Ηπειρωτικής Ελλάδας το έθιμο αυτό είναι πραγματικότητα. Έτσι σε πολλά χωριά την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ή το ξημέρωμα των Χριστουγέννων, οι νεαρές γυναίκες, αφού έχουν αδειάσει όλες τις στάμνες που είναι γεμάτες με νερό στο σπίτι, πηγαίνουν να ξαναγεμίσουν από την κοντινότερη βρύση που υπάρχει στο χωριό. Στο δρόμο παραμένουν αμίλητες και αυτός είναι ο λόγος που το νερό λέγεται αμίλητο ή άκραντο. Το… παράξενο της υπόθεσης όμως είναι πως οι νέες έχουν μαζί τους στον δρόμο προς της βρύση διάφορα φαγώσιμα, όπως βούτυρο, σιτάρι, τυρί, μέλι και άλλα. Ο δάσκαλος Β. Μπούσιος αναφέρει πως φτάνοντας στην βρύση προσπαθούνε να την.. καλοπιάσουνε λέγοντας της… «”Όπως τρέχει το νερό σ’ βρυσούλα μ’, έτσ’ να τρέχ’ και το βιο μ.»Λέγεται πως η κοπέλα που φτάνει πρώτη στην βρύση θα έχει μεγάλη τύχη για την υπόλοιπη χρονιά.

Γεια σας, ήρθαμε να σας κάψουμε….

Επόμενος προορισμός η Ήπειρος. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα έθιμο παράξενο αλλά και επικίνδυνο συνάμα. Βασισμένο σε μια παλιά παράδοση που λέει πως όταν γεννήθηκε ο Χριστός πήγαν βοσκοί να προσκυνήσουν και επειδή ήτανε νύχτα σκοτεινή, πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές, τριξίματα και κρότους. Έτσι στα χωριά της Άρτας όποιος πάει στον γείτονα να ευχηθεί τα χρόνια πολλά ή ακόμα και τα παιδιά που πάνε για να φιλήσουν το χέρι της μάνας τους και του πατέρα τους, κρατάνε στα χέρια τους ένα κλαρί πουρνάρι η ξύλο αναμμένο που τρίζει, ενώ γεμίζουν τα δρομάκια του χωριού με φωτιές και κρότους.

Ξίδι με αράχνη…

Στην πανέμορφη Κορώνη κατά την διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας κάνουν αυστηρή νηστεία και δεν τρώνε ούτε μαγειρεύουν ούτε πίνουν τίποτα. Κάποιοι από τους χωρικούς επειδή δεν αντέχουν, κάνουν το εξής: Βάζουν σε ένα ποτηράκι λίγο ξύδι για να πιουν. Επειδή το ξύδι όμως ως γνωστόν δεν πίνεται… ξεροσφύρι το συνδυάζουν με λίγη αραχνίτσα. Ναι, καλά διαβάζετε. Επειδή η παράδοση λέει πως έτσι πότισαν τον Χριστό οι ντόπιοι πίνουν ξύδι με αράχνη… Έχετε σκεφτεί καλύτερο μεζέ???

Άντε να φάμε κανένα ποδαράκι…

Τελευταίο αλλά όχι αμελητέο έθιμο η Κυρά-Σαρακοστή, έθιμο που έχει τις ρίζες του στηνΑρκαδία. Εκεί λοιπόν, οι γιαγιάδες ζωγραφίζουν λίγο πριν την έναρξη της Σαρακοστής μια γυναίκα που έχει τα βλέφαρά της χαμηλωμένα, το στόμα της υπομονετικά κλειστό και τα χέρια της άνετα σταυρωμένα σε στάση προσευχής. Τα πόδια της είναι επτά και συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της Σαρακοστής, ενώ η γυναικεία φιγούρα δεν είναι άλλη από την ίδια την Σαρακοστή. Κάθε ένα από τα Σάββατα λοιπόν που απομένουν μέχρι την Μεγάλη Εβδομάδα, ένα από τα εγγόνια, κόβουν διαδοχικά τα πόδια της Κυρα-Σαρακοστής, μέχρι να μείνει ένα πόδι λίγο πριν την Ανάσταση. Τότε η γιαγιά τυλίγει το χαρτί με το τελευταίο πόδι σε μπαλάκι και το βάζει στο Ψωμί της Ανάστασης. Στο Πασχαλινό τραπέζι ο πατέρας κόβει το ψωμί σε φέτες και το μοιράζει στους παρευρισκόμενους. Ο πιο χαρούμενος απ’όλους είναι εκείνος που θα βρει στη φέτα του το κομμένο ποδαράκι της Κυρα-Σαρακοστής…

Αυτά λοιπόν είναι μερικά από τα πιο παράξενα έθιμα του τόπου μας… Να μας συγχωρέσουν οι Βροντάδες της Χίου με τον ρουκετοπόλεμο και η αγαπημένη Κέρκυρα με το σπάσιμο της στάμνας. Τα ήθη και τα έθιμα του λαού μας όμως είναι όλο εκπλήξεις και παραξενιές. Νομίζω πως το διαπιστώσατε…

Διαβάστε περισσότερα »"Τα πιο παράξενα έθιμα"