ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ: «ΤΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥΣ ΝΑ ΚΑΝΩ;»

Της Αναστασίας Φουντουκίδου, Διατροφολόγου - Διαιτολόγου


Η νηστεία της Σαρακοστής έχει ξεκινήσει… και αυτόματα όσοι αποφασίσαμε να την τηρήσουμε θα αποκλείσουμε από την διατροφή μας μεγάλες ομάδες τροφών, κυρίως ζωικής προέλευσης.

Τι σημαίνει αυτό για τον οργανισμό μας;
Κατά την νηστεία αυξάνεται η πρόσληψη ενέργειας που....προέρχεται από υδατάνθρακες και μειώνεται αυτή που προέρχεται από λίπη και πρωτεΐνες. Η μείωση του λίπους και ειδικά του κορεσμένου (που προέρχεται από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα κρέατα), πραγματικά μας αποτοξινώνει συμβάλλοντας στην βελτίωση της υγείας μας.

Πως μπορούμε να αυξήσουμε την πρόσληψη πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας;
Πρωτεΐνες: Tα τρόφιμα ζωικής προέλευσης περιέχουν πρωτεΐνες με υψηλή βιολογική αξία. Oι φυτικές πρωτεΐνες, αν και δεν είναι πλήρεις, όταν συνδυαστούν σωστά δίνουν τελικά πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας.
Για παράδειγμα οι συνδυασμοί που μπορούμε να κάνουμε είναι οι εξής:
Όσπρια με δημητριακά (οπως π.χ φακές με ρύζι η ρεβίθια με ρύζι, αρακάς με ρύζι).
Το φακόρυζο είναι μια νόστιμη και ταυτόχρονα πολύ καλή επιλογή γεύματος κατά την διάρκεια της νηστείας, πολύ εύκολα τις μερίδες από την φακή που δεν καταναλώσατε το μεσημέρι μπορείτε να τις κάνετε φακόρυζο προσθετοντας απλά στη φακή ρύζι. Αφήνεται να βράσει μέχρι να τελειώσει ο ζωμός.
Όσπρια με ψωμί ολικής (Φασόλια και ψωμί σταρένιο).
Όσπρια και καλαμπόκι (π.χ. ρεβίθια με καλαμπόκι).
Φιστίκια και ηλιόσποροι.
Ψωμί με φυστικοβούτυρο.

Εφόσον καταναλώνονται γαλακτοκομικά:
Ρυζόγαλο
Ζυμαρικά με γάλα ή τυρί.
Ρύζι με τυρί ή με σησάμι.
Όσπρια με τυρί.
Δημητριακά με γάλα ή με τυρί.
Φιστίκια και ηλιόσποροι.

Για αυτούς που επιλέγουν να αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά, εναλλακτικές πηγές (όχι όμως και τόσο πλούσιες) είναι το tofu, το μπρόκολο, το σπανάκι τα αμύγδαλα και το γάλα αμυγδάλου.

Καλές επιλογές για πρωινό είναι:
ο φρέσκος χυμός πορτοκάλι,
φέτες ολικής με ταχίνι και μέλι,
κρέμα βρώμης με σταφίδες και μέλι
κουλούρι με σουσάμι.

Καλές επιλογές για σνάκ είναι:
τα φρούτα,
ο χαλβάς,
το παστέλι,
η μάυρη σοκολάτα,
τα γλυκά του κουταλιού,
οι ξηροί καρποί,
τα κριτσίνια ολικής με σουσάμι,
φρυγανιές με μήλο, μέλι, κανέλα.

Τα θαλασσινά αποτελούν καλή επιλογή κατά τη διάρκεια της νηστείας
Τα θαλασσινά εξ’ αιτίας της υψηλής τους περιεκτικότητας σε σελήνιο και ω-3 λιπαρά βελτιώνουν την καρδιακή και νευρομυϊκή λειτουργία ενώ συγχρόνως μπορούν αν συνεισφέρουν στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ του οργανισμού. Επίσης, αποτελούν πηγή βιταμίνης Β12 και σιδήρου. Αντίθετα, με αυτό που πιστεύονταν παλιότερα, τα θαλασσινά δεν φαίνεται να αυξάνουν τα επίπεδα της χοληστερίνης όταν καταναλώνονται στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής παρότι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη.
Σίδηρος: Το χρονικό διάστημα της νηστείας είναι μικρό ώστε η αποχή από καλές πηγές σιδήρου να προκαλέσει έλλειψη σε ένα υγιή άνθρωπο. Όμως οι γυναίκες με ιστορικό σιδηροπενικής αναιμίας θα πρέπει να είναι προσεκτικές αυτό το διάστημα.
Εκτός από το κρέας, τα όσπρια (φακές, φασόλια, αρακάς), τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), το ψωμί ολικής άλεσης και τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού αποτελούν καλές πηγές σιδήρου, που όμως απορροφάται δύσκολα. Για το λόγο αυτό, προσπαθήστε να τα συνδυάζετε με βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, μπρόκολο, ακτινίδιο), η οποία αυξάνει την απορρόφησή του.

Ποιο είναι το κύριο πλεονέκτημα της νηστείας;
Το μεγάλο διατροφικό πλεονέκτημα της νηστείας είναι η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών. Έτσι, ενώ η μέση κατανάλωση φυτικών ινών στις αναπτυγμένες χώρες είναι 12-18 γραμ./ μέρα με RDA (μέση ημερήσια διαιτητική πρόσληψη) 30γραμ. τη μέρα, παρατηρήθηκε ότι λόγω της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων λαχανικών και οσπρίων φτάνει τα 30-42 γραμ. τη μέρα. Είναι γνωστό πως οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα λιπιδίων και γλυκόζης στο αίμα, συμβάλλουν στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας και προφυλάσσουν από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Επίσης, με την αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, ακατέργαστων δημητριακών και λαδιού (κυρίως ελαιολάδου) θωρακίζουμε τον οργανισμό μας με καροτίνες (β-καροτίνη, λικοπίνη), βιοφλαβονοειδή (κουερσιτίνη)και βιταμίνες που είναι γνωστά πλέον για την αντιοξειδωτική τους δράση και την τόνωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Νηστεία και από Λάδι
Η αποχή από την κατανάλωση λαδιού εφαρμόζεται από τους περισσότερους πιστούς κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, ωστόσο δεν είναι λίγοι και αυτοί που επιλέγουν να μην προσλαμβάνουν λάδι καθόλη τη Σαρακοστή. Η εξοικονόμηση θερμίδων από την αποχή αυτή μπορεί να είναι πραγματικά μεγάλη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα περισσότερα άτομα που νηστεύουν το λάδι για σαράντα ημέρες χάνουν βάρος. Το ελαιόλαδο είναι η καλύτερη πηγή βιταμίνης Ε και πολυφαινολών, θρεπτικών ουσιών μέγιστης σημασίας για την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού μας. Ικανοποιητική πρόσληψη παλυφαινολών και βιταμίνης Ε μπορεί να επιτευχθεί από άλλες πηγές φυτικού λίπους, όπως οι ξηροί καρποί (αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια), το ταχίνι, το σουσάμι, ο χαλβάς και το αβοκάντο.